LİNUX

LİNUX

Linux’un Temelinin Atılması
Richard M. Stallman, 1970'li yıllarda MIT (Massachusetts Institute of
Technology)'nin Yapay Zeka laboratuvarlarında serbest yazılımı bir
yaşam şekli olarak benimsemiş bir grupla beraber 1980'li yılların
başına kadar yazılım geliştirici olarak çalışmıştır. Bir röportajında:
"Kendimi özgür olmayan (kaynak kodu kapalı olan) yazılımların hakim
olduğu ve kullanıcıların yardımsız bırakıldığı, parçalanmış ve birlikte
çalışmanın korsanlık olarak nitelendirildiği çirkin bir sosyal sistemin
içinde buldum. Bu tür bir yaşantıyı reddettim. Ancak işimi özgürlüğe ve
birlikte çalışmaya adadığım zaman yaptıklarımdan gurur duyabileceğime
karar verdim." Ve 1984 yılında tamamen özgür yazılımların meydana
getirdiği bir işletim sistemi ve işletim sisteminin araçlarının
geliştirilmesi çalışması böylece başlamış oldu, işte bu çalışmanın adı
GNU idi.

GNU Is Not Unix
GNU Projesi Unix mimarisini temel alan ancak Unix olmayan özgür bir
işletim sistemi oluşturmak için Stallman tarafından başlatılır. GNU
Projesinde bir işletim sistemi oluşturmak için ihtiyaç duyulacak olan
pek çok uygulama geliştirilir ancak ciddi bir eksik vardır!
Çekirdek...GNU Projesi Hurd isimli çekirdeğini tamamlamaya çalışadursun
gözlerden uzak bir kenarda ilginç gelişmeler yaşanmaktadır.

Özgür Yazılım / Free Software
Bilgisayar yazılımlarını kullanma, inceleme, kopyalama, değiştirme ve
yeniden dağıtma hakkını bize sunan Özgür Yazılım akımı ortaya
çıkar.1985 yılında Özgür Yazılımların ve Özgür Yazılımcıların haklarını
yasal olarak korumak için Free Software Foundation kurulur.1991 yılına
gelindiğinde Özgür Yazılımları lisanslamak için General Public Licence
(Genel Kamu Lisansı) yayınlanır.

LINUX
Finlandiyalı bir üniversite öğrencisi tamamen hobi olarak GNU
araçlarını kullanarak Minix türevi bir çekirdek geliştirir. Linus
Torvalds Minix e-posta listesine (comp.os.minix) gönderdiği bir ileti
ile Minix türevi bir çekirdek yazdığını ve geliştirmeye açık olduğunu
duyurur.Linux İnternet ortamında büyük bir hızla geliştirilmeye
başlanır...1991 yılında ilk Linux

sürümü (0.02) çıkartılır.Linux çekirdeği GNU Projesinin en büyük
eksiğini tamamlamıştır. Artık özgür bir işletim sistemi için gereken
her şey tamamdır.
Bu özgür işletim sistemi GNU/Linux olarak adlandırılır.
Linux tek başına bir işletim sistemi değildir yalnızca sistemin
çekirdeğidir. Sıra dışı geliştirme modeliyle Linux İnternet ortamında
tamamen gönüllü çabalarla çok hızlı bir şekilde evrim geçirir.Çok
sayıda geliştiricinin yapmış olduğu iyi-kötü, doğru-yanlış tüm katkılar
-şu an bile sürmekte olan- bir tür doğal seçilim ile ayıklanarak kodun
gelişimi en iyi şekilde sağlanır...

Penguen de Nereden Çıktı?
1996 yılında Linux yeterli büyüklüğe ulaştığında Linux camiası bir Logo
bulmak gerektiğini düşünmeye başlar. Kartal, piranha, köpek balığı gibi
çeşitli logolar önerilse de Linus Torvalds'ın penguenleri sevdiği
öğrenildiğinde logonun bir penguen olmasına karar verilir. Linus
Torvalds'ın tarif ettiği ve Larry Ewing'in GIMP kullanarak çizdiği
penguen genel olarak kabul görür. Seçilen penguene verilen Tux ismi
Torvalds UniX veya smokin anlamına gelen Tuxedo kelimesinden türetilmiş
olabilir.

Linux Nasıl Okunur?
Linux aynen görüldüğü gibi okunur.İngilizce bir kelime olmadığından
Linaks, Layneks şeklinde okunmaz. Lünüx, Lünix, Linaks, Layneks gibi
okunuşlar doğru değildir. Linux; Linuks şeklinde okunmalıdır.

LINUX’IN ÖZELLİKLERİ

A. BİRDEN ÇOK KULLANICI DESTEĞİ
İşletim sistemi aynı anda birçok kullanıcıya hizmet verir.
B. ÇOK GÖREVLİ
İşletim sistemi aynı anda birçok programı çalıştırır ve çok sayıda
kullanıcıya hizmet verir. İşletim sistemi üzerindeki programları
korumalı modda çalışırlar. Bu moda uygulamalar birbirini etkilemeden
sanki tek başına çalışıyormuş gibi bilgisayar üzerinde çalışırlar.




C. ÇOK İŞLEMCİ DESTEĞİ
Linux işletim sisteminin çok işlemci desteği vardır. 16 işlemciye kadar destekleyen Linux işletim sistemleri vardır.
D. TCP/IP DESTEĞİ
Linux, yerleşik TCP/IP desteği ile gelir ve Internet bağlantılarını kolayca yapar.
E. ORTAMLAR, KABUKLAR
Linux’te çekirdek üzerindeki işlemleri kabuk (shell) sağlar. Örneğin
bir komut yazdığınızda bu komutu yorumlayan program kabuktur.
F. DOSYA YAPISI
Linux işletim sisteminde dosyalar, dizinler (directory) halinde
düzenlenmiştir. Yaygın olarak kullanılan bu yapıda, programlar, sistem
dosyaları ve kullanıcı dosyaları belli dizinler içinde yer alır.
Kullanıcılar kendi dosyalarını istedikleri dizinleri açarak
tutabilirler. Dosya sistemi aynı zamanda hiyerarşiktir. En tepede bir
kök (root) nokta bulunur. Ardından dizinler dallanarak devam eder.

GNU/Linux Neler Sunar?
 Özgür Yazılım (GPL)
 Özgürlük!
 Esneklik...
 Tutumlu Penguen
 Güvenlik!!!
 Geniş Uygulama Desteği
 Düşük Maliyet
Özgür Yazılım (GPL)
Esnek yapısı ile sınırsız özelleştirme imkanı sunar, daha az donanım
kaynağı tüketen bir yapısı vardır, daha güvenli ve güvenilir sonuçlar
verir ve kullanıcıya kullanım kolaylığı sağlayan değişik masaüstü
ortamları, geniş uygulama desteği,düşük toplam sahip olma maliyetini
sunar.
Özgürlük!
Lisans sorunlarına ve lisans ücretlerine takılmadan özgürce bilgisayar
kullanabilmek... Yazılımları dağıtabilmek, paylaşabilmek ve
satabilmek...Bir yazılımı inceleyebilmek, değiştirebilmek veya
değiştirilmiş halini yeniden dağıtabilmek...gibi özgürlükleri vardır.
Free Software deki Free kelimesi Beleş anlamına değil Özgür Anlamına
gelir.
Esneklik...
GNU/Linux çok çeşitli uygulamalar arasından seçim yaparak kendi işletim
sisteminizi toplamanıza imkan tanır... Geniş bir yelpazeden seçilen
farklı bileşenler kullanılarak belirli amaçlara uygun bir sistem elde
edilebilir. Kaynak kodun açık olması ile ihtiyaçlara göre yeniden
düzenlenebilir. Değiştirilebilir.
Tutumlu Penguen
GNU/Linux daha düşük sistem ihtiyaçları ve verimli kaynak kullanımı ile
sonu gelmeyen donanım satın alma ihtiyacını en aza indirir. Her yeni
sürümde donanım değiştirmek zorunda değilsiniz. Eğer böyle bir durumla
karşılaşırsanız; daha fazla bellek ve işlemci satın alınabilir.Bellek
ve İşlemci uymadıysa Anakart değiştirilir. Anakart uymadıysa kasa
değiştirilebilir.
Güvenlik!!!
Kendisini ispatlamış Unix mimarisi üzerine kurulmuştur. Binlerce gözün
gelişimi izleyip hataları temizlediği geliştirme ortamı sayesinde
güvenilirdir. Bulunan hatalar çok hızlı bir şekilde gideriliyor.
Kararlı yapısı, gelişmiş dosya sistemi ve kullanıcı yetkilendirme
sayesinde verileriniz güvende. Çekirdek seviyesinde yer alan Güvenlik
Duvarı ile ağ üzerinden gelecek saldırılara karşı üstün koruma... Bir
e-posta aldınız. Açtınız virüslüymüş...Virüs mü, Antivirüs mü? Onlarda
ne? Güvenlik duvarı ayesinde böyle şeylerle uğraşmıyoruz. Virüs,
Trojan, Solucanlar, Börtü Böcekten uzak steril çalışma
ortamı...GNU/Linux kendisini korumak dışında uygun şekilde
yapılandırıldığında ağınızı ve ağınızda yer alan diğer bilgisayarları
da koruyabilir. Virüslerden korunmak için bulunan kontroller; Iptables
(Netfilter) Güvenlik Duvarı,Snort Saldırı Tespit Sistemi
(IDS),Dansguardian ve Squid ile içerik kontolü.Clamav ile virüs
kontrolü.
Geniş Uygulama Desteği
Hemen hemen her alanda ihtiyaç duyabileceğiniz ve kolayca
ulaşabileceğiniz pek çok yazılım bulunmaktadır. E-Posta sunucularından,
3B tasarım programlarına kadar pek çok uygulama mevcut. Eğitim
yazılımlarından oyunlara kadar pek çok özgür yazılım seçeneği var.
Binlerce yazılım arasından kendimize uygun olanı seçebilme şansına
sahibiz.
Düşük Maliyet
Düşük ilk sahip olma maliyeti, kararlı ve güçlü yapısı ile çok daha az
sorun ve çok daha az destek maliyeti, yeni çıkan sürümlere geçişlerde
kolay ve maliyetsiz geçiş, yüksek erişilebilirlik ile kesintisiz
çalışma, çok daha az iş gücü kaybı, geniş donanım desteği ve daha
verimli donanım kullanımı ile düşük donanım masrafları gibi maddi
kolaylıkları vardır.

DONANIM GEREKSİNİMLERİ
Her Linux dağıtımı için farklı donanım gereksinimleri gerekebilir.
Ancak, genel olarak gerekli donanımı tanımlamaya çalışırsak; Linux
işletim sistemleri PIII, PIV gibi gelişmiş işlemciler, yüksek ana
bellek ve disk kapasitesine gereksinim duymadan da çalışabilir. Intel
80386 işlemcili bir kişisel bilgisayar üzerine Linux kurmak mümkündür.
Ancak bu konuda karar verirken; pazarda bulabileceğimiz, çok amaçlı
kullanabileceğimiz ve üzerinde diğer uygulamaların da çalışabileceği
bir donanım düşünmek gerekir.
 Minimum 32-bit Intel tabanlı kişisel bilgisayar (kişisel) bilgisayar.
 Minimum 32 MB ana bellek.
 Minimum 1 GB sabit disk alanı.
 Disket sürücü ve CD-ROM sürücü.

Linux'un Desteklediği Donanımlar
Kişisel bilgisayarlarda INTEL, AMD, CYRIX şirketlerinin tüm 80386, 486,
586, 686, Pentium, Pentium Pro işlemcileri,Tüm IDE, MFM, RLL sabit
diskler,Çoğu SCSI sabit disk denetçileri,Çoğu ethernet ve G/Ç
kartları,Birçok VGA, SVGA, EGA, HERCULES görüntü kartları Linux
tarafından desteklenmektedir.

LİNUX’UN KULLANIM AMAÇLARI
Ücretsiz olarak dağıtılıyor ve gelişiminin hala devam ediyor olması bir
çok kişinin Linux'un profesyonel alanlarda kullanılamayacağının
düşünmesine yol açmaktadır. Oysa Linux işletim sistemini kullanan
bilgisayarlar özel kullanım başta olmak üzere birçok alanda yaygın
olarak kullanılmaktadırlar.
Kullanılan alanlar;
- Kişisel Kullanım
- İnternet Sunucusu
- Ağ Elemanı’dır.
Kişisel Kullanım
Linux evinde veya işinde UNIX işletim sistemi altında çalışmak
isteyenler için ideal bir platformdur. Linux altında yer alan
uygulamalar giderek sıradan bir kullanıcı için bile bu işletim
sisteminin ilgi çekici hale gelmesini sağlamaktadır. Gelişimleri henüz
tamamlanmamış olmasına rağmen, herhangi bir kişisel bilgisayardan
beklenebilecek yazı editörleri, hesap cetvelleri, çizim yazılımları,
veri tabanları birçok ihtiyaca cevap verecek düzeye gelmiştir. Örneğin
LaTeX kullanıcıları MS-DOS altında buldukları desteğin çok daha
fazlasını Linux altında bulabilmektedirler.
Internet Sunucusu
Üzerinde hali hazırda bulunan servislerin çeşitliliği, yeni çıkan
servislere hızlı ayak uydurması, kolay yapılandırılabilmesi ve
özellikle de düşük maliyeti sebebi ile yaygın olarak Internet
servislerinin verilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Zamanla verdiği ağ
servisleri başka protokollere destek verecek şekilde genişletilmiştir.
Şuanda linux,
- www sunucu
- DNS sunucu
- X Pencere sunucu … gibi yaygın TCP/IP servislerini verebilmektedir.
Ağ Elemanı
Linux yazılım desteği ile birçok ağ elemanının yerine geçebilecek bir
alternatif olarak kullanılabilmektedir. Birden fazla ağın birbirine
bağlanması amacıyla bir yönlendirici (router) olarak da
kullanılabilmektedir. Yönlendirici olarak kullanıldığında kolaylıkla
güvenlik amacıyla güvenlik duvarı (firewall) olarak
yapılandırılabilmektedir. Bir ağ üzerinde bulunan iki segmanın
trafiğini birbirinden ayıran bir köprü (bridge) olarak da hizmet
verebilmektedir. Birçok kurumda bir veya daha çok modemin bağlanması
amacıyla bir terminal sunucu (terminal server) olarak Linux
kullanılmaktadır.
Linux Dağıtımı
Çekirdek olarak Linux çekirdeğinin kullanıldığı, çoğunlukla özgür
yazılımların bir araya getirildiği, uygulamalar, yönetim ve
yapılandırma araçları, masaüstü ortamı gibi bileşenlerden oluşan,
kullanıcıya tam bir işletim sistemi ortamı sunan yazılımlar
topluluğudur. Değişik amaçlar için özelleştirilmiş olabilirler. Aslında
tüm Linuxlar temel olarak bir birinin aynısıdır...
Linux Dağıtımları;
●Pardus
●Debian
●Ubuntu
●Slackware
●Gentoo
●Redhat/Fedora
●Mandriva
●SuSE

LINUX SÜRÜMLERİ
• TURKIX 3.0
• UBUNTU 6.1
• SUSE 10.1
• DEBİAN 3.1
• MANDRAKE 10.0
• REDHAT
• GENTOO 2005
• SLACKWARE 10.2
• MANDRİVA 2007
• FEDORA CORE

Uygulamalar
Masa Üstü Ortamları,Ofis Yazılımları,Çoklu ortam Yazılımları,Grafik
Yazılımları,Oyunlar!,Yazılım Geliştirme,Sunucu Yazılımları’dır.

Masaüstü Ortamı Nedir?
GNU/Linux da kullanıcılar olarak tek bir masaüstüne mahkum değiliz.
Farklı masaüstü ortamlarından beğendiğimiz/sevdiğimiz bir tanesini veya
birkaç tanesini kullanabiliriz. Masaüstü ortamı diğer sistemlerde
olduğu gibi sabit bir tane değildir. KDE, Gnome, Xfce gibi pek çok
masaüstü ortamından istediğimiz birini seçebiliriz...

Ofis Yazılımları
● OpenOffice
● Koffice
● Abiword, Gnumeric
● Textmaker
● Applix Office Suite



Çoklu Ortam
● Mplayer
● Xine
● Totem
● Amarok
● XMMS

Oyunlar
Çok sayıda açık kaynak kodlu ve özgür oyun bulunmaktadır. Oyunların bir
çoğu basit ancak zevkli oyunlar, az sayıda ticari oyun (ID Software'e
ait oyunlar), Quake Serisi, Wolfenstein, Quake 2 motoru, Quake 2 motoru
ile yazılmış olan özgür oyunlar.

Linux'un Avantajları ve Dezavantajları
Eğer,
Bilgisayarla ilişkiniz belirli paket programlara dayanıyorsa,
bilgisayar kullanmak için bilgisayar konusunda bilgi sahibi olmanız
gerektiğine inanmıyorsanız, bilgisayar ile uğraşmak hoşunuza
gitmiyorsa, sorunlarınızı kendi başınıza çözmeyi denemekten
hoşlanmıyorsanız, bir sorun çıktığında para vererek de olsa bu
sorununuzu birisi aracılığı ile çözmek istiyorsanız
Linux kesinlikle size göre değil.
Ama eğer,
Bilgisayarınızla ilgilenmekten hoşlanıyorsanız, bilgisayarda çıkan
problemlerle uğraşmak hoşunuza gidiyorsa, diğer işletim sistemlerinin
sizi sıktığına ve sınırladığına inanıyorsanız, donanımınızdan daha çok
performans istiyorsanız, UNIX işletim sistemi ile çalışmayı seviyorsanız
Linux size göre olabilir.

Avantajları
 Linux ücretsizdir. Ayrıca maliyetin sıfır olması bir yana, verdiği
performans için gereksinim duyduğu donanım açısından da avantajlıdır,
yani sınırlı bir donanıma sahip bir bilgisayarı oldukça verimli şekilde
kullandırabilmektedir.
 Linux açık kodlu bir yazılım olması nedeniyle hızla
geliştirilmektedir. Yazılımdaki eksikler, gedikler ve yenilenmesi
gereken bölümler, açık kodlar sayesinde, diğer kullanıcılar tarafından
düzeltilmekte ve yenilenmektedir. Bu şekilde eksiklikler kullanıcıların
talepleri, inisiyatifleri ve çabaları sayesinde çok çabuk
giderilmektedir.
 Linux diğer tüm işletim sistemlerine göre standart bir donanım için çok daha hızlı ve etkili destek verebilmektedir.
 Linux çok değişik donanımlar ve kullanıcılar için özelleştirebilme
olanağı vermektedir. Şöyle ki, herhangi bir kullanıcı Linux işletim
sisteminin temelini oluşturan çekirdeği derleyebildiği için,
kullanıcının kullanım amacına ve isteğine yönelik alt programlar
eklenebilir.

Dezavantajları
 Bedava ürünlere karşı oluşan geleneksel önyargılar Linux içinde
geçerlidir. Örneğin Linux´un serbestçe paylaşılıyor ve kullanılıyor
olması insanlarda gereksiz bir güven eksikliği yaratmaktadır.
"Bedavaysa vardır bir eksiği" gibi bir düşünce Linux için önemli bir
engel oluşturmaktadır.
 Linux üzerinde programlar, sıradan kullanıcıların kolayca
kullanabileceği düzeyde değildir. Kısaca, Windows´ta olan kullanım
kolaylığı Linux´ta mevcut değildir. Kimi işlemleri yapabilmek için
kullanıcıların belirli bir düzeyde yazılım ve işletim sistemi bilgisine
sahip olmaları gerekmektedir. İşlemlerin niteliği ve kapsamları
arttıkça daha üst bir yazılım bilgisine gereksinim duyurmaktadır.
 Linux´un, kullanıcılar tarafından hızla geliştirilmesine rağmen,
başka işletim sistemlerinde çalıştırılan bazı programları henüz
çalıştıramama sorunu vardır.
 Linux bir ticari firmanın ürünü olmadığı için, ticari bir firmanın
kendi yazılımı için sunduğu teknik destek, dağıtım vs gibi unsurlardan
yoksundur. Linux daha çok, Linux´a gönül vermiş kullanıcı kitlesi
tarafından sürümleri dağıtılmakta, eğitimi verilmekte ve teknik destek
sağlanılmaktadır.
 Linux işletim sisteminde ticari kaygı yoktur. Bu kaygının olmaması
ise bazı ticari ve kurumsal yazılımların Linux üzerinde gelişmesini
engellemektedir.



NOT: Linux’ u daha yakından gözlemlemek için dosya içerisindeki Linux’un bir dağıtımı olan SuSe’yi kurup inceleyebilirsiniz.